Biblioteka wspiera pracę szkół między innymi poprzez systematyczną realizację programów profilaktycznych. Odpowiadając na prośby nauczycieli, 4 kwietnia we współpracy z Powiatową Stacją Sanitarno-Epidemiologiczną w Pułtusku, zorganizowałyśmy spotkanie poświęcone chorobom wektorowym i profilaktyce chorób odkleszczowych.
Choroby przenoszone przez wektory są tematem przewodnim tegorocznego Światowego Dnia Zdrowia.
7 kwietnia każdego roku Światowy Dzień Zdrowia inicjuje Miesiąc Zdrowia oraz rok działań realizowanych pod tym samym hasłem. Obchody Światowego Dnia Zdrowia stwarzają możliwość podjęcia wielu działań, których efektem jest poprawa stanu zdrowia ludzi, a także uczczenie rocznicy powstania Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w 1948 roku. Wśród celów, jakie przed sobą postawiłyśmy organizując to spotkanie, było zapoznanie zebranych nauczycieli, uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych ze skutkami zdrowotnymi zetknięcia się z wektorami – organizmami, które są przenosicielami wielu patogenów lub pasożytów.
Poprzez wędrówkę i kontakt z otoczeniem przenoszą groźne drobnoustroje na inne organizmy, często na ludzi. W ten sposób mogą wywołać choroby, które zagrażają życiu lub zdrowiu człowieka. Przykładem wciąż groźnej choroby pasożytniczej jest malaria, która w 2010 roku pochłonęła 660 000 ofiar, natomiast w ostatnim czasie znacznie wzrosło rozpowszechnienie gorączki denga, której wzrost na przełomie 50-ciu lat jest 30-krotny. Do innych chorób przenoszonych przez wektory zaliczamy między innymi Gorączkę Zachodniego Nilu, chikungunyę, odkleszczowe zapalenie mózgu, czy boreliozę.
Ze względu na to, że w Polsce istotnym zagrożeniem dla ludzi i zwierząt są choroby odkleszczowe, to właśnie im poświęcone było nasze spotkanie. Kleszcze są pajęczakami odpowiedzialnymi za przenoszenie wielu gatunków bakterii, wirusów, riketsji i pierwotniaków chorobotwórczych na człowieka i zwierzęta. Tym samym są nosicielami szeregu chorób, takich jak: borelioza z Lyme (krętkowica kleszczowa), wirusowe zapalenie mózgu, erlichioza, wirusowe gorączki krwotoczne, gorączki plamiste, babeszjoza (piroplazmoza, głównie u psów). Wśród licznych drobnoustrojów przenoszonych przez kleszcze istotne znaczenie w patologii człowieka, w szczególności w Europie Środkowej, ma wirus kleszczowego zapalenia mózgu. KZM występuje endemicznie na terenach Europy Środkowej i Wschodniej aż po Ural, w szczególności w Austrii, Niemczech, Czechach, Słowacji, na Węgrzech, w Polsce, Szwajcarii, krajach byłego ZSRR oraz Skandynawii.
W 1993 r. nastąpił w wielu krajach Europy gwałtowny wzrost liczby zachorowań na KZM (w Polsce ponad 30-krotny). Zapadalność nadal jest wysoka. Jedynie w Austrii, gdzie w latach osiemdziesiątych notowano najwięcej przypadków KZM, dzięki masowym szczepieniom ochronnym udało się znacznie zredukować liczbę zachorowań. Na terenie Polski w ostatnich latach rocznie rozpoznaje się około 250 zachorowań na wirusowe zapalenie mózgu przenoszone przez kleszcze, co stanowi jedną trzecią wszystkich zapaleń mózgu. Najwięcej zachorowań notuje się w województwach podlaskim i warmińsko-mazurskim.
Drugą groźną chorobą przenoszoną przez kleszcze jest borelioza. Borelioza (choroba z Lyme, krętkowica kleszczowa) – wieloukładowa choroba zakaźna wywoływana przez bakterie. Borelioza jest najczęstszą chorobą odkleszczową. Zakażenie człowieka następuje poprzez ślinę lub wymiociny kleszcza. Rezerwuarem krętka są liczne gatunki zwierząt, głównie gryzonie. Wczesne objawy choroby obejmują powstanie charakterystycznego rumienia wędrującego, aczkolwiek u blisko 35% zakażonych rumień nie występuje. Borelioza jest rozpoznawana na podstawie dodatnich testów serologicznych oraz występowania typowych objawów klinicznych. Zakażenie jest skutecznie leczone za pomocą antybiotyków o szerokim spektrum działania. Na boreliozę nie ma szczepionki, dlatego ważne jest, aby ludzie przebywający na obszarach najbardziej zagrożonych mieli wiedzę jak należy chronić się przed zakażeniem. Prowadząca spotkanie – Barbara Duszczyk z PSSE w Pułtusku zapoznała zebranych z kilkoma zasadami, które zmniejszają ryzyko zachorowania na KZM i boreliozę. Temu też służyły pokazane filmy edukacyjne i prezentacja multimedialna.
Warto pamiętać, że:
- kleszcze najczęściej występują na wysokości ok. 70 cm od podłoża, a nie na drzewach,
- szukają miejsc, gdzie najłatwiej mogą spotkać swojego „żywiciela”, najwięcej jest ich na ścieżkach i drogach w lasach, parkach, a nie w gęstych zaroślach,
- wybierając się w miejsca gdzie mogą występować kleszcze należy ubierać się w jasne ubrania, ponieważ wtedy są lepiej widoczne,
- po powrocie do domu, należy dokładnie obejrzeć swoje ciało i zmienić ubranie,
- w przypadku ukąszenia, kleszcza należy usunąć pęsetą zdecydowanym ruchem, w żadnym razie nie wykręcać, ani niczym nie smarować, miejsce ukąszenia należy wydezynfekować,
- gdyby kleszcza nie udało się usunąć w całości, najlepiej udać się do lekarza.
Mamy nadzieję, ze zorganizowane przez nas spotkanie wyposażyło uczniów i nauczycieli w niezbędną wiedzę na temat profilaktyki chorób odkleszczowych.
Wybrane źródła:
http://www.sluzbazdrowia.com.pl/artykul.php?numer_wydania=3452&art=3, [dostęp 4 kwietnia 2014r.],
http://www.borelioza.org/, [dostęp 4 kwietnia 2014 r.],
http://pl.wikipedia.org/wiki/Borelioza, [dostęp 4 kwietnia 2014 r.],
http://www.borelioza.net.pl/, [dostęp 4 kwietnia 2014 r.],
www.choroby-zakazne.pl/uploads/pdf/borelioza.pdf, [dostęp 4 kwietnia 2014 r.]
