19 listopada 2025 r. w Bibliotece Pedagogicznej im. Heleny Radlińskiej w Siedlcach odbyła się II konferencja z cyklu „Zaczytajmy Mazowsze…”, w której uczestniczyli przedstawiciele mazowieckich bibliotek pedagogicznych, w tym Biblioteki Pedagogicznej w Ciechanowie i jej Filii w Pułtusku i Mławie. Konferencja przebiegała pod hasłem Biblioteka jest kobietą i skierowana była do nauczycieli, bibliotekarzy i polonistów. Całe wydarzenie zostało objęte Honorowym Patronatem Adama Struzika, Marszałka Województwa Mazowieckiego oraz Wioletty Krzyżanowskiej, Mazowieckiego Kuratora Oświaty.
Założeniem konferencji jest zacieśnienie współpracy placówek poprzez inspirujące prelekcje, spotkania, dyskusje oraz prezentację dobrych praktyk – aby wspierać rozwój czytelnictwa, kreatywność i równość w działaniach wszystkich bibliotek pedagogicznych województwa mazowieckiego.
Gościem specjalnym wydarzenia był Maciej Makselon – redaktor literacki, polonista, mówca TEDx, znany z błyskotliwych wystąpień o języku, literaturze i komunikacji, który w prezentacji pt. „Czy dyrektorka nam uwłacza? Czyli słów kilka o miejscu kobiet w języku” przybliżył zebranym termin feminatywów oraz jego genezę na przestrzeni wieków.
W programie zaplanowano wystąpienia prelegentów z Bibliotek Pedagogicznych w Warszawie, Ciechanowie, Ostrołęce, Płocku, Radomiu i w Siedlcach, którzy wygłosili przygotowane prezentacje na określony temat.
Jako pierwsza wystąpiła przedstawicielka gospodarzy, Hanna Krasuska-Terka, która w wykładzie „Sztandar ze spódnicy – historia, moda literatura” omówiła, jak historia wpłynęła na modę kobiecą i jakie to znalazło odbicie w literaturze, nie tylko na podstawie strojów bohaterek literackich, ale również w oparciu o analizę kobiet, pisarek, poetek, tworzących literaturę. Zaprezentowała przekrój sylwetek kobiet od powstania styczniowego do PRL-u, do lat pięćdziesiątych. Ciekawostką jest fakt, że zaprezentowane na wybiegu stroje były własnością kolekcji prelegentki, rekonstruktorki strojów, gdzie oprócz autentycznych ubiorów znalazły się wiernie zrekonstruowane kopie ubrań danej epoki.
Anna Zdunek z Biblioteki Pedagogicznej w Ostrołęce przedstawiła temat „Postać bibliotekarki w literaturze i filmie”, omawiając konkretne przykłady utworów i ich główne postacie literackie i filmowe, odgrywane właśnie przez bibliotekarki.
Temat „Literatura w procesie kształtowania młodych kobiet – książki narzędziem budowania siebie” omówiły przedstawicielki Biblioteki Pedagogicznej w Płocku – Joanna Kamińska-Wójcik i Magdalena Kardynał, które zaprezentowały literaturę young adult (literaturę młodzieżową) i jej wpływ na rozwój młodych ludzi oraz przybliżyły rolę bibliotekarzy, wspierających swoich czytelników w odnalezieniu własnych wartości poprzez dobór odpowiedniej literatury, a także wzmocnienie ich pewności siebie tą samą, literacką metodą.
Bibliotekę Pedagogiczną w Radomiu, w wystąpieniu pt. „Biblioteka jest kreatywna jak kobieta, czyli o naszych literackich działaniach”, prezentowała Izabela Pisarska, która omówiła realizację wielu inspirujących projektów bibliotecznych, adresowanych do szerokiej grupy odbiorców, w tym do licznej sekcji seniorów.
Nauczycielka informatyki, bibliotekarka – Ewa Kirsz z Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej im. KEN w Warszawie, w wykładzie pt. „Programując empatię – kobiety, AI i biblioteka jako przestrzeń etycznej technologii”, mówiła o dyskryminacji kobiet w świecie technologii informatycznej, wynikającej z faktu, że sztuczna inteligencja, działająca w oparciu o opinie programistów mężczyzn, przyjmuje algorytmy dyskryminujące kobiety. Badania wykazują, że w obszarze technologii udział płci pięknej wynosi zaledwie 22% w skali globalnej, zaś u nas, w skali krajowej, zaledwie 16 %. Natomiast jeśli mówimy o badaniach sztucznej inteligencji, kobiety w Polsce w tej dziedzinie stanowią zaledwie 13 %. Sytuacja przedstawia się zupełnie inaczej, jeżeli rozpatrujemy użytkowanie aplikacji AI. Wówczas udział kobiet wzrasta do aż 87% użytkowników. W Europie Środkowo-Wschodniej Polki zajmują pierwsze miejsce w korzystaniu i użytkowaniu różnych aplikacji, w tym Chata GPT.
Prelegentka poruszyła temat znaczenia kobiet pionierek w obszarze programowania, które odegrały kluczową rolę w historii sztucznej inteligencji. Prowadząca zwróciła uwagę uczestników konferencji na inteligencję emocjonalną AI, która w myśl pionierek powinna połączyć ją z ludzkimi gestami, odczuciami, przez co mogłaby z nami współpracować i rozwijać się.
Kolejna pionierka, pochodząca z Chin, swoimi działaniami przyczyniła się do powstania sztucznej inteligencji. 30 listopada 2025 roku minie 3 lata od powstania Chata GPT. Konkluzją wykładu jest fakt, że współczesny świat potrzebuje inżynierów empatii, którzy przypilnują, żeby świat był autentyczny, empatyczny.
Bibliotekę Pedagogiczną w Ciechanowie, w wykładzie „Biblioteka jest kobietą… a gdzie ci mężczyźni?”, zaprezentowała Monika Biedrzycka-Gładka, która sprawdzała udział i zaangażowanie mężczyzn w obszarze biblioteki, w charakterze czytelnika, ale też pracownika. Prelegentka omówiła ciekawe praktyki, dzięki którym można zachęcić mężczyzn nie tylko do odwiedzania bibliotek ze swoimi dziećmi, ale też do wypożyczania i czytania książek. Nie trzeba prowadzić badań, aby stwierdzić, że w zawodzie bibliotekarza pracuje zdecydowanie więcej kobiet niż mężczyzn, choć historia zanotowała kilka znamienitych osób płci męskiej, piastujących tę profesję, jak Julian Przyboś, Adam Mickiewicz, Stefan Żeromski, Giacomo Casanova czy bracia Grimm.
Aby podnieść prestiż zawodu współcześnie wprowadza się dla mężczyzn takie stanowiska, jak: menadżer informacji, menadżer wiedzy, broker informacji. Ponadto mężczyźni zajmują głównie stanowiska kierownicze lub związane z procesami technologicznymi (np. informatyk), co też stopniowo się zmienia.
Na zakończenie wydarzenia statuetkę przechodnią projektu Zaczytajmy Mazowsze – Mazowieckie Biblioteki Pedagogiczne Inspirują odebrała dyrektorka Biblioteki Pedagogicznej w Radomiu, która zaprosiła wszystkich uczestników do udziału w III konferencji z cyklu realizowanego projektu, w dniu 30 września 2026 r., do placówki filialnej w Pionkach. Hasłem przewodnim przyszłorocznego spotkania będzie: Gramy o Czytelnika – mistrzowskie zagrania bibliotek.
