13 stycznia 2012 r. Renata Lipińska-Stasiak przeprowadziła warsztaty dla nauczycieli na temat: MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA ARTETERAPII W BIBLIOTERAPII.
W trakcie spotkania uczestnicy zostali zapoznani z najważniejszymi pojęciami związanymi z arteterapią i biblioterapią. Wnikliwie omówiono możliwości terapeutyczne bajki, a także terapii poprzez sztukę oraz ich znaczenie w twórczym rozwoju dzieci i młodzieży. Podczas zajęć podano kilka przykładowych ćwiczeń wprowadzających, których celem jest np. pobudzenie wyobraźni u dzieci
i przygotowanie ich do „właściwej” arteterapii. Zapoznano nauczycieli z metodami pracy wykorzystującymi elementy terapii przez sztukę.
Na zakończenie zaproponowano uczestnikom spotkania opracowanie własnego projektu zajęć terapeutycznych.
Załączniki:
ARTETERAPIA – istnieje wiele definicji arteterapii. Etymologia tego wyrazu oznacza arte – łacińskie słowo określające wykonanie czegoś „doskonale, po mistrzowsku” i pochodzi od słowa ars – „sztuka”. Pojęcie terapia z greckiego oznacza „opiekować się, oddawać cześć”, a w szerszym kontekście oznacza leczenie. (Wojnar I., Wychowanie przez sztukę, Zeszyt Naukowy Akademii Muzycznej
we Wrocławiu, 1977, nr 13, s. 50-51).
Według W. Szulc: „Pojęcie arteterapia w szerokim znaczeniu obejmuje muzykoterapię, choreoterapię, biblioterapię oraz działania terapeutyczne przy pomocy teatru, filmu, sztuk plastycznych, takich jak malarstwo, rzeźba, grafika. W węższym znaczeniu arteterapia jest wykorzystaniem technik plastycznych i ich wytworów w terapii i diagnozowaniu zaburzeń psychicznych i emocjonalnych. Arteterapia ma również zastosowanie u ludzi zdrowych, ale nieprzystosowanych, konfliktowych, jako metoda odprężenia, uwalniająca od nadmiaru napięć.” (Szulc W., Kulturoterapia – wykorzystanie sztuki i działalności kulturalno-oświatowej w lecznictwie. Poznań 1994).
Zbigniew Skorny podaje trzy funkcje:
I. funkcja rekreacyjna – polegająca na tworzeniu warunków ułatwiających wypoczynek, oderwanie się od codziennych trudności
i problemów życiowych,
II. funkcja edukacyjna – dostarczenie dodatkowych wiadomości pełnej wiedzy i zwiększaniu mądrości życiowej dzięki czemu osoba lepiej orientuje się w rzeczywistości i skuteczniej rozwiązuje problemy,
III. funkcja korekcyjna – polega na przekształcaniu mechanizmów mniej wartościowych na bardziej wartościowe. Mogą to być zmiany nastawienia z negatywnego na pozytywny lub zmiana koncepcji własnego życia.
BIBLIOTERAPIA – Termin biblioterapia użyto po raz pierwszy na początku XX wieku, a etymologia tego słowa pochodzi z języka greckiego od słowa biblion czyli książka i therapeo – leczę.
Istnieje kilka rodzajów biblioterapii jednak w pedagogice zastosowanie znajduje biblioterapia rozwojowa, która ma pobudzić normalny rozwój dziecka, samorealizację, wspierać zdrowie psychiczne uczestników i pomagać w rozwiązywaniu problemów.
Biblioterapia wg Boreckiej jest procesem terapeutycznym, w którym odpowiednio wyselekcjonowane i przystosowane materiały czytelnicze stosuje się jako środek wspierający proces leczniczy i wychowawczy. (Borecka I., Biblioterapia. Teoria i praktyka 1. Warszawa 2001).
BAJKOTERAPIA – terapia bajką, baśnią. Wg M. Molickiej najważniejsza rola bajki polega na redukcji lęku. Bajka daje wsparcie i poczucie siły, zastępczo zaspokaja potrzeby i przez to obniża lęk, okresowo nawet może go znosić. Bajka terapeutyczna jako metoda obniżania lęku u dzieci jest zupełnie nowym rodzajem terapii. (Molicka M., Bajki terapeutyczne dla dzieci, Leszno 1998).
- Bruno Betteelheim – lekarz, psycholog i humanista – sformułował następujące tezy na temat znaczenia baśni w rozwoju i wychowaniu dzieci:
- Podstawą oddziaływania baśni na psychikę dziecka jest proces identyfikacji czytelnika z pozytywnym bohaterem.
- Baśń konfrontuje dziecko z podstawowymi wewnętrznymi problemami życia, pomagają w rozpoznawaniu własnych trudności i od razu podają sposoby radzenia sobie z nim.
- Baśnie sprawiają dziecku przyjemność, dostarczają mu objaśnień dotyczących jego psychiki, a tym samym wspierają rozwój dziecięcej osobowości.
- Pomagają w odkrywaniu jego własnej tożsamości i nadawaniu sensu swojemu życiu.
- Wspierają je w trudnościach związanych z psychologicznymi problemami dorastania i integracji osobowości,
- Baśnie zachęcają do aktywnego pokonywania trudności i nawiązywaniu przyjaznych kontaktów ze światem przyrody.
(Bettelheim Bruno, Cudowne i pożyteczne: O znaczeniach i wartościach baśni , 1985).
